Kadınlarda Kanser Tarama Programları ile gündeme gelen Smear Tarama Sonuçları ve birlikte sunulan insan papilloma virüsü (HPV ) - Aydın kadın hastalıkları
- Prof. Dr. Samet kafkas
- 19 Eki
- 4 dakikada okunur
Varlığı, korunma ve aşılanma konusunda sık sorulan sorular:
CDC: Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri, Amerikan Devlet kuruluşu
(ACIP): Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesinin Önerileri sunulmuştur
CDC'nin Bağışıklama Uygulamaları.
KİME? NE ZAMAN AŞI YAPILMALI?
HPV aşısı rutin aşılama olarak 11 veya 12 yaşlarında önerilmektedir. (Aşılamaya 9 yaşında başlanabilir.)
ACIP ayrıca, daha gençken yeterli aşılanmamış olanlar hariç, 26 yaşına kadar herkesin aşılanmasını önermektedir. HPV aşısı, ilk aşılama yaşına bağlı olarak iki veya üç dozluk bir seri halinde uygulanır.
26 yaşından büyük herkese aşı önerilmemektedir. 27 ila 45 yaş arasındaki bazı yetişkinler, daha gençken yeterli aşı yaptırmamışlarsa, doktorlarıyla görüşerek HPV aşısı yaptırmaya karar verebilirler. Bu yaş aralığındaki kişilere HPV aşısı yapılması, daha az fayda sağlar; bunun birkaç nedeni vardır: Bu yaş aralığındaki daha fazla kişi zaten HPV'ye maruz kalmıştır.
27-45 yaş arası yetişkinler için, klinisyenler HPV aşısı hakkında en fazla fayda görme olasılığı olan kişilerle görüşmeyi düşünebilirler. HPV aşısının yeni HPV enfeksiyonlarını önlediğini ancak mevcut HPV enfeksiyonlarını veya hastalıklarını tedavi etmediğini unutmayın. HPV aşısı, HPV'ye maruz kalmadan önce uygulandığında en iyi sonucu verir.
Cinsel olarak aktif yetişkinlerin çoğu, aşıyla hedeflenen tüm HPV tiplerine maruz kalmamış olsa da, HPV'ye maruz kalmıştır. Herhangi bir yaşta, yeni bir cinsel partnere sahip olmak, yeni bir HPV enfeksiyonu kapma risk faktörüdür. Uzun süreli, karşılıklı olarak tek eşli bir ilişki içinde olan kişilerin yeni bir HPV enfeksiyonu kapma olasılığı düşüktür.
AŞI HANGİ ARALIKLARLA KAÇ KERE YAPILMALI?
Dozaj Programları
HPV (İnsan Papilloma Virüsü) aşısı için genel kabul gören yaş ve doz şemaları şöyle:
Genel İlkeler
HPV aşısının en etkin kullanımı, kişinin cinsel temas başlamadan önce yapılması
Aşılar genellikle 2’li, 4’lü veya 9’lu valan seçenekleriyle sunulur.
Bağışıklık sistemi zayıf kişiler, HIV pozitif olanlar gibi özel durumlarda doz sayısı ve aralık değişebilir. İ
Gebelik sırasında genellikle HPV aşısı önerilmez; aşı serisi gebelik süresince durdurulabilir ve doğum sonrası devam edilebilir.
ÖZETLE; Yaşa Göre Önerilen Doz Şemaları
(Türkiye / Uluslararası Kılavuzlara Göre)
Aşağıdaki şema, Türkiye’de uzmanlar ve Klinik Aşı Platformu tarafından belirtilen önerilere dayanmaktadır: (Klimik Aşı Platformu İSTAHED)
5 aydan az arayla iki doz aşı olan ergenlere üçüncü doz HPV aşısı yapılması gerekecektir.
ERKEK ÇOCUKLAR DA AŞILANMALI ?
Evet, erkek çocuklar için de HPV aşısı önerilir.
🔹 Neden?
HPV sadece serviks kanseri değil; penis, anüs, ağız-boğaz (orofarenks) kanserleri ve genital siğillerin de en önemli nedenidir.
Erkeklerde HPV’ye bağlı kanserlerin görülme oranı giderek artmaktadır.
Erkeklerin aşılanması, hem kendi sağlıklarını korur hem de kadınlara bulaş zincirini kırarak toplumda HPV ilişkili kanserlerin azalmasına katkı sağlar.
🔹 Kılavuzlar ne diyor?
CDC (ABD Hastalık Kontrol Merkezi):
Erkek ve kız çocuklara 11–12 yaşında HPV aşısı önerilir (9 yaşından itibaren başlanabilir).
13–26 yaş arası aşılanmamış erkek ve kadınlara telafi aşılaması yapılabilir.
Dünya Sağlık Örgütü ve pek çok Avrupa ülkesi de benzer şekilde erkek çocuklara aşıyı önermektedir.
🔹 Şema
9–14 yaş arası: 2 doz (0 ve 6–12 ay sonra).
15 yaş ve üstü: 3 doz (0, 1–2 ay, 6 ay).
👉 Kısacası: HPV aşısı sadece kız çocukları için değil, erkek çocuklar için de önerilir ve hem bireysel hem toplumsal düzeyde önemli koruma sağlar.
Yakın bir gelecekte, T.C. Sağlık Bakanlığımız, tarafından HPV ile ilgili ücretsiz aşılama programı esaslarının açıklanacağı, Bakanlık Web sitesinden duyurulmuştur(1.Ekim.2025)
AŞININ YAN ETKİLERİ VAR MI?
Kontrendikasyonlar ve Önlemler
Aşı bileşenine veya daha önce HPV aşısı uygulanmış bir doza karşı şiddetli alerjik reaksiyon (örneğin anafilaksi) HPV aşısı yaptırmaya kontrendikasyon oluşturur.
9 değerlikli HPV aşısı Saccharomyces cerevisiae'den (ekmek mayası) üretilir ve mayaya karşı ani aşırı duyarlılık öyküsü olan kişilerde kontrendikedir.
Orta veya şiddetli akut hastalık durumunda aşılama önlemi alınmalı ve akut hastalık belirtileri iyileşene kadar aşılama ertelenmelidir.
Hafif akut bir hastalık (örneğin ishal veya hafif üst solunum yolu enfeksiyonu, ateşli veya ateşsiz) aşılamayı ertelemek için bir neden değildir.
Gebelik
HPV aşısının gebelik döneminde kullanılması önerilmez. Gebe olduğu bilinen kadınlar, aşı serisine başlamayı gebelik sonrasına ertelemelidir. Ancak aşılamadan önce gebelik testi yapılmasına gerek yoktur.
HPV aşılarının, yanlışlıkla aşılanan gebe kadınlarda olumsuz gebelik sonuçlarına veya gelişmekte olan fetüse yan etkilere (advers olaylar) neden olduğu yönünde bir bağlantı bulunmamakla birlikte, HPV aşıları gebe kadınlarda klinik çalışmalarda incelenmemiştir.
HPV aşı serisine başlandıktan sonra kadının gebe olduğu tespit edilirse, ikinci ve/veya üçüncü dozlar gebeliğin sonlandığı zamana kadar ertelenmelidir.
Bir kadın HPV aşısı yaptırdıktan sonra daha sonra hamile olduğunu öğrenirse, endişelenecek bir durum yoktur.
Aşı Güvenliği
HPV aşıları oldukça güvenlidir. Bilimsel araştırmalar, HPV aşısının faydalarının potansiyel risklerinden çok daha ağır bastığını göstermektedir. Tüm tıbbi müdahalelerde olduğu gibi, aşıların da bazı yan etkileri olabilir.
ABD'de kullanılan tüm aşılar, HPV aşıları da dahil olmak üzere, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından ruhsatlandırılmadan önce kapsamlı güvenlik testlerinden geçer. Ruhsatlandırmadan önceki klinik deneyler sırasında, 9 değerlikli HPV aşısı Gardasil 9, 15.000'den fazla erkek ve kadında incelenmiş ve güvenli ve etkili olduğu bulunmuştur.
Olumsuz Reaksiyonlar
HPV aşılarının klinik çalışmaları sırasında bildirilen en yaygın yan etkiler enjeksiyon bölgesinde lokal reaksiyonlardı.
Lisans öncesi klinik çalışmalarda, ağrı, kızarıklık veya şişlik gibi lokal reaksiyonlar alıcıların %20 ila %90'ı tarafından bildirilmiştir.
HPV aşısı uygulananların %10 ila %13'ünde aşılamadan sonraki 15 gün içinde 38°C'lik bir ateş bildirilmiştir. Plasebo uygulananların da benzer bir oranı yüksek ateş bildirmiştir.
Aşı uygulanan kişilerde mide bulantısı, baş dönmesi, kas ağrısı ve halsizlik gibi çeşitli sistemik yan etkiler bildirilmiştir. Ancak bu semptomlar hem HPV aşısı hem de plasebo uygulanan kişilerde eşit sıklıkta görülmüştür.
Lokal reaksiyonların sıklığı genellikle doz arttıkça arttı. Ancak, ateş bildirimleri doz arttıkça önemli ölçüde artmadı.
HPV aşılarının hiçbiriyle ciddi bir yan etki ilişkilendirilmemiştir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından sürekli izleme çalışmaları yürütülmektedir.
Senkop (bayılma), aşılama da dahil olmak üzere herhangi bir tıbbi işlemden sonra ortaya çıkabilir. Ergenler aşılama sırasında oturmalı veya uzanmalı ve aşılamadan sonra 15 dakika boyunca bu pozisyonda kalmalıdır. Bu, senkop olayı sırasında düşme sonucu oluşabilecek yaralanmaları önlemek içindir.
01.10.2025, Aydın, Efeler
Aydın kadın hastalıkları
Prof.Dr.Samet KAFKAS
Aydın, Efeler Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Yorumlar